Voor mensen met een migratiegeschiedenis zien we dezelfde drempels opduiken als bij mensen in armoede. Er zijn te weinig betaalbare kwalitatieve woningen op de private huurmarkt. De drempels voor mensen met een migratiegeschiedenis zijn echter vaak nog hoger dan voor andere kwetsbare groepen door problemen van racisme en discriminatie.
Sociaal wonen: ‘lokale binding’ zorgt voor een onoverkomelijke drempel voor nieuwkomers
Het woonpunt in Mechelen geeft voorrang aan kandidaat huurders die gedurende de laatste zes jaar minimum 3 jaar in Mechelen hebben gewoond. ‘Lokale binding’, heet dat.
Voor kwetsbare groepen op de huisvestingsmarkt is drie jaar in dezelfde gemeente verblijven alvorens in aanmerking te komen voor een sociale huurwoning verre van evident. Mensen die noodgedwongen in het onderste segment van de huurmarkt terecht komen verhuizen vaak noodgedwongen en verliezen op die manier telkens weer aan ‘lokale binding’. Erkende vluchtelingen kunnen nergens in ons land die sociale binding bewijzen. Zij zijn met andere woorden overàl benadeeld.
De Mechelse Migratiecoalitie pleit er dan ook voor dat de lokale binding bij zowel Sociale Huisvestingsmaatschappijen als bij Sociale Verhuurkantoren onverdeeld wordt toegekend aan àlle medeburgers die op het grondgebied van de gemeente wonen of worden opgevangen, ongeacht de startdatum van hun verblijf.
Samenhuizen is niet hetzelfde als samenwonen
Door het gebrek aan huisvestingsmogelijkheden gaan heel wat alleenstaande huurders samenhuizen in één woning. Ze verdelen daarbij de woning in private kamers en gemeenschappelijke ruimten.
Een alleenstaande leefloongerechtigde die als samenwonende wordt beschouwd verliest een groot deel van zijn inkomsten. Samenhuizen is echter niet hetzelfde als samenwonen. De OCMW-wetgeving definieert samenwonen als ‘onder hetzelfde dak wonen van personen die hun huishoudelijke aangelegenheden hoofdzakelijk gemeenschappelijk regelen’ (art. 14 wet van 26 mei 2002). Enkel kijken naar het aantal bewoners op één adres is dus niet voldoende. Ook het louter ontbreken van meerdere deurbellen mag niet doorslaggevend zijn.
Om te bepalen of het gaat om samenhuizen of samenwonen is een sociaal onderzoek nodig. Daarbij is het essentieel dat de samenwonenden met een kleiner bedrag in hun behoeften kunnen voorzien. Echter, dit ‘schaalvoordeel’ moet meer behelzen dan het delen van de huishuur en de lasten. Het moet ook gaan over andere uitgaven zoals voeding, verzorging, mobiliteit. Naast dit economisch voordeel moet er ook een betekenisvolle ruimte gedeeld worden. Het samen gebruiken van functionele ruimtes zoals de badkamer of keuken volstaat niet. Tenslotte moet het samenwonen ook een stabiel karakter in de tijd vertonen. Het gaat dus niet over het tijdelijk onderdak verlenen aan een derde.
We vragen dat de OCMW’s in onze gemeenten de sociale controle bij samenhuizende leefloongerechtigden correct toepassen én correct beoordelen. We zien nog vaak dat alleenstaanden die elkaar nauwelijks kennen en louter wegens gebrek aan aanbod noodgedwongen samenhuizen, toch een deel leefloon verliezen.
Daarnaast willen we dat het OCMW zich bewust is van een nieuwe regeling rond de opdeling van een woning. Een Besluit van de Vlaamse Regering (Artikel 5.11) betreffende de meldingsplichtige handelingen ter uitvoering van een woonstopdeling heeft de vergunningsplicht recent omgezet in een meldingsplicht, specifiek om erkende vluchtelingen en personen met acute woonnood tijdelijk op te vangen. Iedere huiseigenaar kan sindsdien door middel van een melding ‘tijdelijk wonen’ een ondergeschikte wooneenheid creëren. Bij een inschrijving in het bevolkingsregister krijgen deze inwoners een aparte code. Het spreekt vanzelf dat wie een tijdelijk ondergeschikte wooneenheid betrekt, niét zomaar als samenwonende mag worden beschouwd. We vragen dat het OCMW hiermee rekening houdt bij het uitvoeren van een sociale controle.
Inzetten op woonkwaliteit mag niet ten koste gaan van kwetsbare huurders
Er is, zeker op de private huurmarkt een schrijnend probleem met woonkwaliteit. Heel wat huurders overleven noodgedwongen in vochtige, onveilige huizen. Mensen voelen zich vaak machteloos om actie te ondernemen omdat het vinden van een andere woning door het grote tekort zeer moeilijk tot onmogelijk is.
Wie klacht indient bij de stad ziet de woning soms onbewoonbaar verklaard worden, zonder dat er een andere oplossing gevonden wordt. Wie dus stappen durft ondernemen dreigt daar zelf de dupe van te worden. Dat kan alvast niet de bedoeling zijn.
De Mechelse Migratiecoalitie vindt het goed dat de stad inzet op woonkwaliteit. Tegelijkertijd mag dat er niet toe leiden dat minder gegoede medeburgers geen woningen meer vinden.
Daarom vragen we dat de stad Mechelen garantie op huisvesting voorziet via doorgangswoningen of via een versnelde toewijzing aan sociale huisvesting, voor huurders die hun woning dienen te verlaten omdat deze niet voldoet aan de normen. We vragen ook dat verhuurders actief worden aangespoord om te investeren in een betere kwaliteit van hun huurwoning via gemeentelijke premies, met als voorwaarde dat de huur niet zomaar wordt verhoogd.
Leegstand
Leegstand is niet goed voor een stad, het is dan ook goed dat de stad Mechelen hierop inzet. Wij willen echter vragen dat er bij het aanpakken van leegstand ook steeds gedacht wordt aan mogelijkheden voor de meest kwetsbare huurders.
We vragen dat de stad Mechelen eigenaars van leegstaande panden schriftelijk op de hoogte brengt van de mogelijkheden van verhuren via Sociale Verhuurkantoren en van subsidies & fiscale voordelen voor renovaties. We vragen ook dat de stad gemeentelijke subsidies voor renovaties met het oog op sociale verhuur inzet. Steden als Kortrijk of Gent reiken op eigen initiatief bijkomende gemeentelijke premies aan, dit is dus ook voor Mechelen mogelijk.
Verder geven we betreffende leegstand nog volgende tips mee:
Maak renoveren laagdrempelig door middel van gemeentelijke renovatiebegeleiders die ter plekke gratis adviseren.
Vraag aan lokale Sociale Huisvestingsmaatschappijen om hun leegstaand patrimonium in afwachting van renovatie alsnog beschikbaar te stellen van een lokale organisatie door middel van een ‘bezetting ter bede’ (BtB) contract. De BtB is een onbenoemde overeenkomst die niet wettelijk geregeld wordt en gegroeid is uit de rechtspraktijk. Door middel van een BtB verleent een eigenaar bij wijze van gunst tijdelijk het recht een bepaald onroerend goed te gebruiken aan een bepaalde persoon, in afwachting van een definitieve bestemming voor dit onroerend goed. De Sociale Huisvestingsmaatschappij ‘De Ideale Woning’ in Antwerpen stelt zo hun leegstaand patrimonium ter beschikking aan de vzw Collectief Goed, die hierin gezinnen huisvest, terwijl een privaat bedrijf in Sint-Niklaas hun leegstaand patrimonium ter beschikking stelt aan de vzw A Rolling Stone voor het huisvesten van jonge erkende vluchtelingen.
Organiseer jaarlijks een infoavond waarop o.a. sociale investeerders, burgerinitiatieven, renovatiebedrijven en eigenaars van leegstand met elkaar en de woonconsulenten in gesprek kunnen gaan. Zo verhoog je de kans dat de juiste puzzelstukken kunnen samenvallen om tot sociale en innovatieve wooninitiatieven te komen.
Aanpak van discriminatie op de huurmarkt
De stad Mechelen laat een onderzoek uitvoeren over discriminatie op de huurmarkt. Op zich vinden we dat goed. We vragen echter dat er na uitvoering van dat onderzoek ook effectief stappen gezet worden door middel van praktijktesten en mystery-calls. We verwachten van de stad dat er de komende zes jaar effectief stappen vooruit gezet worden om alle vormen van uitsluiting en discriminatie op de huurmarkt tegen te gaan.
